ΚΑΛΟΙ ΓΕΙΤΟΝΕΣ – ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΕΥΡΩΠΟΥΛΟΙ, ΠΟΤΑΜΟΣ, ΑΦΡΑ
Το κτήμα της Κουκουρίτσας περιστοιχίζεται από τρία παραδοσιακά χωριά της Μέσης Κέρκυρας: τους Ευρωπούλους, την Άφρα και τον Ποταμό. Από παλιά, ολόκληρη η περιοχή ήταν κατάφυτη από ελιές και εσπεριδοειδή όπως φαίνεται από συμβόλαια που χρονολογούνται στον 16ο αιώνα.
“Φεβρουάριος 1858: Σήμερα ο καιρός θύμιζε όμορφη, αστραφτερή μέρα Οκτωβρίου… Θα ήθελα τόσο πολύ να μπορούσες να δεις αυτές τις πορτοκαλιές! Την Κυριακή ο Λ. κι εγώ πήγαμε για περπάτημα στους Ευρωπούλους, όπου υπάρχουν υπέροχοι πορτοκαλεώνες σε όλη τη διαδρομή μέχρι τον Ποταμό, και η ομορφιά των χρωμάτων και των χρυσών αυτών φρούτων είναι απερίγραπτη…”
Ευρωπούλοι
Οι Ευρωπούλοι συνδέθηκαν στενά με το κτήμα στην Κουκουρίτσα, καθώς πολλοί κάτοικοι έβρισκαν εργασία, είτε στις αγροτικές εργασίες που απαιτούσαν οι καλλιέργειες είτε ως βοηθητικό προσωπικό στο σπίτι.
Η οικογένεια Καποδίστρια είχε και θρησκευτικούς δεσμούς με το χωριό: το 1746 ιδρύθηκε εδώ μετόχι της Ιεράς Μονής Πλατυτέρας που βρίσκεται στις παρυφές της πόλης. Η οικογένεια είχε στενές σχέσεις με τους ηγούμενους της μονής. Ο ιερομόναχος Συμεών, τέταρτος κατά σειρά ηγούμενος της μονής, υπήρξε πνευματικός συνομιλητής του Ιωάννη Καποδίστρια, ακόμη και όταν αυτός έφυγε από την Κέρκυρα και εγκαταστάθηκε στη Ρωσία. Στην εκκλησία των Ευρωπούλων, σώζονται αντικείμενα από δωρεές της οικογένειας Καποδίστρια.
Άφρα
Το χωριό ανήκει σε μια πανέμορφη, εύφορη περιοχή της Μέσης Κέρκυρας. Πήρε πιθανότατα το όνομά του από την καθολική Αγία Άφρα, που λατρεύτηκε στην περιοχή από τους Λατίνους κατακτητές του νησιού τον 13ο αιώνα. Στην περιοχή δέσποζε παλιά το αρχοντικό της οικογένειας Κουρκουμέλη-Ροδόσταμου, από τις πιο παλιές του νησιού. Οι δύο οικογένειες -Ροδόσταμου και Καποδίστρια- των οποίων τα κτήματα συνόρευαν, συνδέθηκαν και μέσα από τον γάμο του Νικολάου Ροδόσταμου με τη Μαρία, αδελφή του Ιωάννη Καποδίστρια.
Ποταμός
“…Κατά το μεσημέρι ξεκινήσαμε περνώντας μέσα από το όμορφο τοπίο. Είχε βρέξει το πρωί και τώρα ο ήλιος έλαμπε ξανά, η σκόνη είχε φύγει και όλα ήταν δροσερά. Πήραμε το γνωστό μας δρόμο προς το χωριό Ποταμός, που είναι κτισμένο σε ύψωμα. Περάσαμε πάνω από την ωραία, παλαιά, τοξοτή γέφυρα, που κάτω της μουρμουρίζει σιγαλά το ποταμάκι ονόματι «Ποταμός». Περάσαμε όμως πρώτα μέσα από το χωριό, μετά κατηφορήσαμε στη πεδιάδα και στο τέρμα της πεδιάδας πάλι ανεβήκαμε στη βίλλα Κοκορίτσα…
R. Gerold, Μια εκδρομή προς Κέρκυρα και Αθήνα, 1895
Ο Ποταμός είναι από τα παλαιότερα κεφαλοχώρια του νησιού. Πήρε το όνομά του από το ποτάμι που διασχίζει την περιοχή, το μεγαλύτερο στην Κέρκυρα. Τις δύο όχθες του ποταμού ενώνει η γέφυρα του Ασυρμάτου, αρχιτεκτόνημα της Ενετικής περιόδου. Οι ταξιδιώτες που έρχονταν παλιά από την πόλη για την Κουκουρίτσα, ακολουθούσαν τον δρόμο που περνούσε από τον Ποταμό και σταδιακά ανέβαινε τον λόφο.
Σώζεται μέχρι σήμερα η εκκλησία Ζωοδόχου Πηγής-Αγίου Βαρβάρου με το 35 μέτρων καμπαναριό της που είναι κτίσμα των αρχών του 16ου αιώνα. Στον πρόναο της άλλης εκκλησίας του χωριού, στην Παναγία την Ελεούσα, είναι θαμμένος ο Σταμάτης Βούλγαρης, αρχιτέκτονας και πολεοδόμος, συνεργάτης του Ιωάννη Καποδίστρια, υπεύθυνος για τον σχεδιασμό της Πάτρας, της Τρίπολης και του Ναυπλίου.
