Ο Σταμάτης Βούλγαρης, γεννήθηκε στη Λευκίμμη Κέρκυρας το 1777. Από μικρός λάτρευε τα ταξίδια: «Γεννήθηκα με την αγάπη των ταξιδιών: όταν ήμουν παιδί, τα λίγα χρήματα που μου έδιναν οι γονείς μου τα ξόδευα για να βλέπω μέσα στο μαγικό εικονοσκόπιο πόλεις άλλων χωρών […] Αργότερα, η μεγάλη γαλλική επανάσταση με μετέφερε πιο μακριά και η γνωριμία νέων χωρών δυνάμωσε ακόμα πιο πολύ την έντονη αυτή επιθυμία μου.»
Η έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στα Επτάνησα to 1797 συνεπήρε τον νεαρό Κερκυραίο. Τάχθηκε υπέρ της φιλελεύθερης, προοδευτικής πολιτικής του Ναπολέοντα και υποδέχτηκε μαζί με πολλούς Κερκυραίους τους Γάλλους ως απελευθερωτές από τα δεσμά του παλαιού καθεστώτος. Κατατάχθηκε στον γαλλικό στρατό στην Κέρκυρα και τον ακολούθησε όταν οι Ρωσο-οθωμανοί καταλαμβάνουν την πόλη της Κέρκυρας το 1799. Το καλοκαίρι του 1800, μετά τον τραυματισμό του κατά τον βομβαρδισμό του Μπρίντιζι, αποστρατεύεται για ένα διάστημα και εγκαθίσταται στο Παρίσι.
Στη Γαλλία, που έμελλε να γίνει η δεύτερη πατρίδα του, ήρθε σε επαφή με τη ζωγραφική, μελετώντας δίπλα στον χαρισματικό νεοκλασικιστή καλλιτέχνη, φιλέλληνα, Ιακωβίνο και επίσημο ζωγράφο του Ναπολέοντα, Jacque-Louis David (1748-1825). Με την στήριξη του Γάλλου στρατηγού Joseph Sécret Pascal-Vallongue -τον οποίο είχε γνωρίσει κατά την υπεράσπιση της Λευκάδας από τους Ρωσοθωμανούς το 1798- κατάφερε να εισαχθεί στην Ιστορική και Γεωγραφική Υπηρεσία του Στρατού απ’ όπου αποφοίτησε το 1808 ως Δόκιμος Μηχανικός-Γεωγράφος. Μια από τις πρώτες του αποστολές ήταν η χαρτογράφηση της γαλλικής πόλης Fontainebleau και του πανέμορφου δάσους της.
Το 1809 αποσπάται στο Επιτελείο του Γάλλου Στρατηγού Fr. Donzelot, Διοικητή της Κέρκυρας, η οποία, όπως και τα άλλα νησιά του Ιονίου, είχε περιέλθει και πάλι στα χέρια των Γάλλων ύστερα από τη συνθήκη του Τιλσίτ, το 1807. Κατά την μετάβασή του από την Ιταλία στην Κέρκυρα αιχμαλωτίστηκε από τους Βρετανούς και κατέληξε φυλακισμένος στη Μάλτα ως τον Φεβρουάριο του 1810, οπότε, χάρη σε μια αμοιβαία ανταλλαγή αιχμαλώτων, μπόρεσε να φτάσει σώος στον προορισμό του. Θα παραμείνει στα Ιόνια νησιά, ως υπασπιστής του Donzelot, εκτελώντας χρέη Γεωμέτρη και Διερμηνέα, έως το 1814 οπότε τα Επτάνησα περνούν στην δικαιοδοσία του βρετανικού θρόνου. Επέστρεψε στο Παρίσι όπου η παλινόρθωση των Βουρβόνων (1815) είχε ως αποτέλεσμα την απόταξή του από το στρατό, όπως όλων των αξιωματικών του Ναπολέοντα, με την κατηγορία της προδοσίας. Παρόλα αυτά, ο Βούλγαρης παραμένει στη γαλλική πρωτεύουσα, παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής από τον Antoine-Jean Gros και καταφέρνει τον Ιανουάριο του 1817 να αποκτήσει την γαλλική υπηκοότητα.
Η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης βρίσκει τον Βούλγαρη στην Γαλλία, να αναπολεί την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κέρκυρα. Το 1823 λαμβάνει μέρος στην Εκστρατεία της Ισπανίας και το 1825 αναχωρεί για τις Αντίλλες σε μια αποστολή επιθεωρήσεως των νησιών. Κατά την παραμονή του στην Καραϊβική ενημερώνεται για τις εξελίξεις στη Μεσόγειο και ανησυχεί για την κατάληξη του Αγώνα των Ελλήνων. Σε ένδειξη της ένθερμης υποστήριξής του στην υπόθεση της απελευθέρωσης των συμπατριωτών του συνθέτει το δοκίμιο «Ευγνώμων Έλληνας προς το πνεύμα του Λόρδου Βύρωνος».
Θα υπηρετήσει τον σκοπό της ελληνικής ανεξαρτησίας λίγα χρόνια αργότερα, όταν θα συνοδεύσει τον Ιωάννη Καποδίστρια στο σημαντικότερο ταξίδι του, με προορισμό την απελευθερωμένη Ελλάδα. Μαζί με άλλους τρεις αξιωματικούς του γαλλικού στρατού αναλαμβάνουν να εργαστούν ως πολεοδόμοι, αντιμετωπίζοντας πολλές επείγουσες ανάγκες στο τομέα της στέγασης και των υποδομών που χρειάζονταν οι περισσότερες πόλεις του νέου κράτους. Τον Αύγουστο του 1830, καταβεβλημένος από πνευμονική λοίμωξη, θα επιστρέψει στη Γαλλία. Για τις στρατιωτικές του υπηρεσίες τιμήθηκε με τον Σταυρό του Τάγματος του Αγίου Λουδοβίκου και τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κέρκυρα, ιδιωτεύοντας στην εξοχή του Ποταμού.
“Άκουγα με ατελείωτη χαρά τις διηγήσεις των συμπατριωτών μου που είχαν ταξιδέψει μέχρι τη Βενετία!”
Έργο του Βούλγαρη ήταν η πολεοδομική διαρρύθμιση της Τρίπολης, της Κάτω Πόλης της Πάτρας, του σημερινού ιστορικού κέντρου του Ναυπλίου αλλά και η εξυγίανση της Άνω Πόλης της Πάτρας. Ακόμη, ήταν υπεύθυνος για την μεταφορά των προσφύγων από «τις άθλιες καλύβες» του Ναυπλίου στο προάστιο Πρόνοια.
Γράφει ο Σταμάτης Βούλγαρης: «[Τον Μάιο του 1828] ήμουν απασχολημένος με την κατασκευή παραπηγμάτων έξω από την πόλη του Ναυπλίου, στα οποία θα εγκαθιστούσαμε τις δύστυχες οικογένειες που ήταν στοιβαγμένες στις άθλιες καλύβες που βρίσκονται στα πλέον ανθυγιεινά μέρη της πόλης. Η κανονικότητα των δρόμων, της πλατείας και των κτισμάτων αυτής της συνοικίας, την οποία ονόμασα Πρόνοια (), και τα βελτιωτικά έργα που έγιναν στο Ναύπλιο χρησίμευσαν ως πρότυπα στις πόλεις που κτίστηκαν αργότερα.
Η πανούκλα, που αφάνιζε τότε αυτήν την χώρα και η οποία είχε φτάσει μέχρι τις εισόδους του Ναυπλίου, προκάλεσε την καταστροφή της νέας συνοικίας. Στη συνέχεια ανέλαβα να χαράξω ένα σχέδιο επέκτασης του προαστίου που φέρει σήμερα αυτή την ονομασία. Δεν πρέπει πλέον να αποσιωπώ ότι εκείνη την εποχή ο Κυβερνήτης, χάρη στα σωστά υγειονομικά μέτρα, την εγρήγορσή του και τη δραστηριότητά του έσωσε από αυτή την επιδημία μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ελλάδας.»
Ένα μήνα αργότερα, ο Ιωάννης Καποδίστριας, συγχαίρει τον Βούλγαρη και αναφερόμενος στην πολεοδομική διαρρύθμιση του ιστορικού κέντρου του Ναυπλίου, διασώζει το πώς άρχιζε ήδη να εκφράζεται η επιθυμία να αποτυπωθεί η μνήμη της Επανάστασης στο δημόσιο χώρο:
«Σας ευχαριστώ για τις επιστολές σας και για το ωραίο σχέδιο του Ναυπλίου. Εγκρίνω τα ονόματα που δίνετε στους διάφορους δρόμους και πλατείες και σας εξουσιοδοτώ να δώσετε ονόματα και στους υπόλοιπους χρησιμοποιώντας ονόματα, όπως το πράξατε ήδη, έχοντας ως αρχή να τιμήσετε τους γενναίους άνδρες που έπεσαν υπηρετώντας την πατρίδα τους. Κάθε άλλο κριτήριο θα ήταν εσφαλμένο και βλαβερό…
Όλος δικός σας,
Καποδίστριας»
Πόρος, 22 Ιουνίου/3 Ιουλίου 1828
