Ο Ανδρέας Κάλβος, γεννήθηκε στην Ζάκυνθο τον Απρίλιο του 1792, από την «ευγενικής» καταγωγής Ζακύνθια Ανδριανή Ρουκάνη και τον κερκυραίο αξιωματικό, μισθοφόρο του ενετικού στρατού, Ιωάννη (Τζανέτο) Κάλβο.
Το 1802, ο εννιάχρονος Ανδρέας, μαζί με τον αδελφό του Νικόλαο, αναγκάστηκε να ακολουθήσει τον πατέρα του στο Λιβόρνο της Ιταλίας, όπου εγκαταστάθηκε για επαγγελματικούς σκοπούς μετά το διαζύγιό του από την μητέρα του. Η απόφαση του ζευγαριού να χωρίσει είχε ως αποτέλεσμα να αποχωριστεί ο ποιητής από τον γενέθλιο τόπο, από τον πρώτο του δάσκαλο, Αντώνιο Μαρτελάο και κυρίως από την μητέρα του η οποία παρέμεινε στη Ζάκυνθο.
Κατά την παραμονή τους στην Ιταλία τα δύο αδέρφια έλαβαν μια κλασική ιταλική παιδεία ενώ παράλληλα συμμετείχαν στη ζωή της δραστήριας ελληνικής παροικίας του Λιβόρνο. Ο Ανδρέας σπούδασε στην Πίζα και στη Φλωρεντία, όπου συνδέθηκε με τον μετέπειτα μέντορά του, τον εμβληματικό ποιητή και λόγιο της Ιταλίας, Ζακυνθινό Ugo Foscolo. Η σχέση του Ανδρέα Κάλβου με τον φιλελεύθερο Foscolo θα τον επηρεάσει βαθιά, τόσο στην ποίησή του όσο και στη διαμόρφωση της ιδεολογίας του. Το 1814 γράφει το ποίημα Ode agli Ionii- (Ωδή στους Ιονίους (1814), εμπνευσμένο από τους πόθους των συμπατριωτών του για ανεξαρτησία των Επτανήσων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Κάλβος ακόμη γράφει στα ιταλικά αυτή την εποχή.
Το 1815, ο Foscolo αυτοεξορίζεται στην Ζυρίχη για να αποφύγει μια πιθανή σύλληψη από τις αυστριακές αρχές και ο Κάλβος τον ακολουθεί περνώντας πρώτα για λίγο από τη Γενεύη. Σύντομα θα εγκαταλείψουν μαζί την Ελβετία για το Λονδίνο που λειτουργεί ως άσυλο για τους πολιτικούς πρόσφυγες της Ευρώπης. Ο Κάλβος δημιουργεί φιλίες με φιλέλληνες Βρετανούς και Ιταλούς πολιτικούς εξόριστους -ιδίως μέσω του ιταλόγλωσσου περιοδικού L’Ape Italiana a Londra-, δίνει διαλέξεις με θέμα την ελληνική γλώσσα και γράφει την πρώτη του ελληνόφωνη ωδή που θα εκδοθεί αυτοτελώς το 1819 με τον τίτλο Ελπίς Πατρίδος.
Ο Κάλβος θα παραμείνει στο Λονδίνο ως το 1820˙ ο θάνατος της πρώτης του συζύγου και της νεογέννητης κόρης τους τον τραυμάτισε ψυχικά. Επιστρέφει στην Φλωρεντία και συνδέεται με το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα των Καρμπονάρων. Η δράση του στους επαναστατικούς κύκλους της Φλωρεντίας και της Ρώμης έχει ως αποτέλεσμα την απέλασή του από την Τοσκάνη στις 23/4/1821. Κατευθύνεται έτσι στη Γενεύη, καταφύγιο των διωκόμενων Ιταλών πολιτικών προσφύγων. Εκεί απολαμβάνει την στήριξη του Φιλελληνικού Κομιτάτου της Γενεύης, βοηθάει Έλληνες πρόσφυγες που καταφθάνουν στην Ελβετία. Η φιλολογική του ιδιότητα εμπλέκεται με την επαναστατική του δραστηριότητα, με αποτέλεσμα τη συγγραφή των είκοσι εξαιρετικών Ωδών που αποτελούν και την παρακαταθήκη του ποιητή στον Αγώνα των Ελλήνων.
Το 1826 ο Κάλβος ένιωθε έντονη την ανάγκη να πλησιάσει στο επίκεντρο των πολιτικών εξελίξεων: αποφασίζει να ταξιδέψει με προορισμό το Ναύπλιο αλλά θα φύγει απογοητευμένος για να εγκατασταθεί τελικά στην Κέρκυρα. Η Ιόνιος Ακαδημία του απένειμε τον «διδακτορικό βαθμό της Φιλοσοφίας» και το τιμητικό δάφνινο στεφάνι και τον υποδέχτηκε ως Καθηγητή Φιλοσοφίας. Εργάστηκε ως οικοδιδάσκαλος σε εύπορες Κερκυραϊκές οικογένειες, διετέλεσε για ένα μικρό διάστημα Διευθυντής του Κερκυραϊκού Λυκείου ενώ αρθρογραφούσε συχνά σε τοπικές εφημερίδες (Επίσημη Εφημερίδα Ιονίου Κράτους, Πατρίς). Υπήρξε μέλος της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας (1848).
Το 1852 θα αφήσει πίσω του την Κέρκυρα και θα εγκατασταθεί μόνιμα στην Αγγλία. Πέθανε από πνευμονία το 1869 και ετάφη στο Keddington. Εκατό χρόνια αργότερα, τα οστά του μεταφέρθηκαν στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Ζάκυνθο, και από το 1968 φυλάσσονται στο ειδικά διαμορφωμένο Μαυσωλείο του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων μαζί με τα οστά του Διονύσιου Σολωμού.
“Ζω με την πικρία πως δεν μπόρεσα ως την ώρα, και ίσως να μην μπορέσω στο μέλλον, να υπηρετήσω την πατρίδα μου.”
Εδώ μπορείτε να ακούσετε μελοποιημένο το ποίημα του Ανδρέα Κάλβου Ω φιλόπατρις από τους Τραγουδιστάδες τση Ζάκυνθος, στο Μουσείο Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων.
Ο Ανδρέας Κάλβος γράφει στον παιδικό του φίλο, Φιλικό, Ανδρέα Λουριώτη τον Αύγουστο του 1825:
«[…]Ζω με την πικρία πως δεν μπόρεσα ως την ώρα, και ίσως να μην μπορέσω στο μέλλον, να υπηρετήσω την πατρίδα μου. Σε βεβαιώνω, αξιότιμε φίλε μου, ότι εγώ θα είχα υπηρετήσει εθελοντικά και ως απλός στρατιώτης. Κάθε φορά που ακούω πως ένας ξένος φεύγει για την Ελλάδα, η καρδιά μου στάζει αίμα. […]»
Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα η επιθυμία του θα πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Παρισιού.
Η Επιτροπή του Κομιτάτου αναλαμβάνει την αποστολή ειδών πρώτης ανάγκης στο Ναύπλιο, όπου έχουν βρει καταφύγιο χιλιάδες πρόσφυγες μετά την πτώση του Μεσολογγίου και την απόβαση του Ιμπραήμ Πασά στην Πελοπόννησο. Έτσι, στις 17 Ιουνίου 1826 ο Κάλβος αναχωρεί από το Παρίσι ως μέλος της αποστολής βοήθειας αλλά συναντά την αντίσταση της Αστυνομίας η οποία του απαγορεύει την έξοδο από τη Γαλλία εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Ο Κάλβος όμως είναι αποφασισμένος να πραγματοποιήσει το ταξίδι του νόστου. Με τη βοήθεια φιλελλήνων που εργάζονται στο Βρετανικό Προξενείο εκδίδει νέο διαβατήριο στη Μασσαλία και αναχωρεί από την Τουλόνα για το Ναύπλιο. Στο ταξίδι του αντικρύζει τη Μήλο και την Ύδρα, από όπου έγραψε ανταποκρίσεις προς το γαλλικό περιοδικό “Revue Encyclopédique”, με τις οποίες επιθυμούσε να παρουσιάσει στους Ευρωπαίους μια εικόνα της επαναστατημένης Ελλάδας. Μετά την άφιξη της αποστολής στο Ναύπλιο ο ίδιος, μετά από ολιγόμηνη παραμονή που τον οδηγεί στην απογοήτευση, αποφασίζει να επιστρέψει στα Επτάνησα και να εγκατασταθεί στην Κέρκυρα.
